یکی از مسائلی مهمّی که درباره ی ازدواج و انتخاب همسر باید بررسی شود «زمان» آن است.

در این باره مطالب فراوانی نوشته شده و هر کس مطابق سلیقه و درک و علم و فهم خود کوشیده است تا جوابی به سؤال فوق بدهد.

امّا اگر بخواهیم بدون توجّه به عوامل و موانع اجتماعی و بدون توجّه به آداب و رسوم و تشریفات و سلیقه های گوناگون، مسأله را بررسی کنیم باید بگوئیم:

جواب این سإال در درون و فطرت و سرشت انسان نهفته است و نیازی به جواب و استدلال علمی و فلسفی ندارد. باید به درون مان بنگریم و از فطرت و میل ها و غرائز خود، پاسخ صحیح را دریافت نمائیم. مانند گرسنگی و تشنگی، که قانون بردار نیست و نمی شود به انسان گفت: چه زمان بخور و چه زمان نخور، آب بنوش یا ننوش؛ بله می شود در امور جنبی برایش قانون وضع کرد که مثلا: غذای فاسد و حرام نخور، آب کثیف ننوش، در هنگام روزه غذا نخور و ... .

نیاز به همسر و تشکیل خانواده، یک نیاز فطری و غریزی است که هر چه قانون درباره ی آن وضع می کنیم، باید ناظر به سامان دادن آن و اعتدلال بخشیدن به آن نیاز باشد، امّا در خصوص این که زمان پاسخ دادن به این نیاز چه هنگام است؟ و چه زمانی دختر و پسر باید ازدواج کنند؟ قانون بردار نیست؛ یعنی قانون «تشریعی» ندارد، قانونش «تکوینی» است.

پس باید و نباید در این زمینه، صحیح نیست، بلکه می توان برای «آمادگی» و به عنوان به دست آوردن «پیش آگاهی» نسبت به آن، برای فراهم کردن «زمینه ی مساعد» برای پذیرایی از آن، مطالعه و تحقیق نمود و شرایط را فراهم کرد.

سرانجام، زمان ازدواج چه موقع است؟

جواب:

زمان ازدواج، هنگامی است که «بلوغ جنسی» و «بلوغ عقلی» در انسان به کمال مطلوب برسد (مظور از «کمال» رسیدن به «بالاترین حدّ ممکن» نیست؛ بلکه منظور رسیدن به «حدّ معمول و متعارف» می باشد).

این که برخی می گویند: «سنّ ازدواج را اسلام در پسران 15 سالگی و در دختران 9 سالگی معیّن کرده است» صحیح نیست و اسلام چنین حکمی ندارد.

بله، قانون تشریعی اسلام در این باره این است که: ازدواج «مستحبّ مؤکّد» است امّا هرگاه این نیاز، سر یرآورد و خواست طغیان کند و انسان را به حرام بیندازد، ازدواج «واجب» می شود و عقب انداختن آن «حرام». که این قانون «تشریعی»نیز، بازگشتش به قانون «تکوینی» است؛ یعنی هرگاه بلوغ حاصل شد، ازدواج مستحبّ می شود، و هرگاه خواست زمینه ی طغیان و فساد و گناه پیش آید، واجب می شود.

بنابراین به طور خلاصه، زمان ازدواج را خود انسان با مراجعه به درون خود می تواند کشف کند؛ البته مناطق، محیط ها، جامعه ها، نسل ها، نژادها، خانواده ها و افراد، در این زمینه یکسان نیستند، بلکه تفاوت هایی با هم دارند. به عنوان نمونه مناطق گرمسیری و سرد سیر، محیط های مذهبی و غیر مذهبی و ... با یکدیگر یکسان نیستند.